فهرست مطالب

نشریه علوم دانشگاه خوارزمی
سال هشتم شماره 2 (تابستان 1387)

  • زیست شناسی
  • تاریخ انتشار: 1387/05/15
  • تعداد عناوین: 6
|
  • صادق امیری، محمود ذکایی، حمید اجتهادی، ولی الله مظفریان صفحه 89
    وسعت حوزهٔٔ آب خیز تیرگان حدود 3571 هکتار بخشی از منطقهٔٔ هزارمسجد واقع در شمال غرب شهرستان کلات است. میانگین حداکثر دما 8/20 درجهٔٔ سانتی گراد در مرداد و میانگین حداقل دما 9- درجهٔٔ سانتی گراد در دی است. پوشش گیاهی این منطقهٔ به روش فلورستیک بررسی شد و سپس شکل های زیستی و پراکنش جغرافیایی آن ها تعیین شد. به طور کلی در منطقهٔ 65 تیره 282 جنس و 404 گونه وجود دارد. بزرگ ترین تیره، کاسنی با 52 جنس و 82 گونه و بزرگ ترین جنس، گون از تیرهٔ پروانه آساها با 19 گونه است. شکل های زیستی عمده منطقهٔ به صورت همی کریپتوفیت، تروفیت و کریپتوفیت هستند. بیش ترین پراکنش جغرافیایی گیاهان با 45/54% مربوط به منطقهٔٔ ایران تورانی است.
  • باقرامینیان فتیده، همایون حسین زاده صحافی، علی شعبانی، فرهاد یغمایی، سعید شفیعی ثابت صفحه 107
    دریای مازندران به عنوان زیستگاه منحصر به فرد و عمدهٔ ماهی سفید1 در طی قرن جاری متحمل تغییرات عمدهٔ اکولوژیک و مدیریتی گشته است که یکی از تبعات چنین تغییراتی، تغییردر ترکیب و اجزای تشکیل دهندهٔ اکوسیستم شکنندهٔ دریایی است. که پژوهش های محققان مختلف، حکایت از بروز چنین تغییراتی در پیکره و اجزای اکوسیستمی و موجودات زنده آن دارد. تحقیق حاضر به منظورتعیین مراحل رسیدگی جنسئ ماهی سفید از طریق بررسی های زیستی و بررسی های بافتی اندام های جنسی در بخش جنوبی دریای مازندران صورت پذیرفته است. بدین منظور، ماهیان مهاجر به سواحل، رودخانه ها و محدودهٔ مصبی آن ها در حاشیهٔ جنوبی دریای مازندران به وسیلهٔ تورهای پره صید شده و شاخص های مرفومتریک و مرفومریستیک اندازه گیری و ثبت شدند آن گاه نمونه های فلسی و گنادی از آن ها استحصال گشت که پس از نمونه برداری و قراردادن در محلول بوئن وآماده سازی (مراحل آب گیری، شفاف سازی، قالب گیری و رنگ آمیزی به روش H&E)، بررسی بافتی با کمک میکروسکوپ نوری صورت پذیرفت. نتایج نشان می دهد که ماهیان نمونه برداری شده دارای میانگین طولی(58 349) میلی متر و وزنی (334 564) گرم و درصد ترکیب جنسی6/45% ماده و 4/54% نر هستند. میزان رسیدگی جنسی بر اساس روش 6 مرحله ای نشان دهندٔ قرارگیری ماده ها در مرحلهٔ (IV و VI،V) در طی ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت بوده است. ماهیان ماده در اسفند 32% در مرحلهٔ V و 57% در مرحلهٔ IV و 11% در مرحلهٔ VI بوده اند این نسبت در فروردین به 87% مرحلهٔ V و 23% درصد مرحلهٔ VI و در اردیبهشت 94% مرحلهٔV و6% درصد مرحلهٔ VI تغییر می یابد. نرها در تمامی ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت دارای مرحلهٔ رسیدگی IV و V فعال یا VI غیر فعال بوده اند.
    کلیدواژگان: ماهی سفید، غدد جنسی، شاخص زیستی، بافت شناسی، مازندران، ایران
  • لطیفه پوراکبر، مسعود خیامی، جلیل خارا صفحه 121
    دانه رست های ذرت با غلظت های مختلف مس (0، 25، 50، 75 و100 میکرو مولار) بدون EDTA و با EDTA به مدت 120 ساعت تیمار شدند. کاهش شدیدی در طول ریشه و وزن خشک و افزایشی در نشت یون پتاسیم با افزایش غلظت مس در محلول غذایی در گیاهان تیمار شده با مس بدون EDTA مشاهده شد. تجمع مس در اندام زیرزمینی نسبت به سیستم هوایی به طور معنی داری بیش تر بود. با افزایش غلظت مس، میزان کلسیم، منیزیم، پتاسیم و آهن در ریشه و سیستم هوایی دانه رست کاهش یافت. اعمال EDTA با مس موجب افزایش وزن خشک، طول ریشه و کاهش نشت یون پتاسیم به محیط کشت شد. اعمال EDTA تجمع مس در ریشه را افزایش و در سیستم هوایی کاهش داد و بر میزان عناصر دیگر نیز اثر گذاشت. در کل EDTA توانست اثر مسمومیت ناشی از مس را تاحدودی کاهش دهد.
    کلیدواژگان: ذرت، مس، EDTA، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، آهن و نشت یون پتاسیم
  • فاطمه شایان مهر، سید غلامعلی جلالی، فائزه قناتی، داود کرتولی نژاد صفحه 133
    برای بر رسی و تفکیک گونهٔ کاج الدار و دو فرم مورفولوژیک به وجود آمده از آن، نمونه های برگ سوزنی نهال های سه ساله در شرایط یک سان عصاره گیری شدند. الگوی باندهای پروتئینی نمونه ها به روش الکتروفورز SDS-PAGE مقایسه شد. 12 صفت مورفولوژیک نهال و پایه های مادری سه نوع کاج نیز با یک دیگر مقایسه شدند. مقدار پروتئین کل نمونه ها به روش برادفورد و نیز محتوای کلروفیل a و b نمونه ها به روش هاربورن و با استفاده از اسپکتوفتومتر اندازه گیری شده است که الکتروفورز پروتئین تک بعدی نمونه ها الگوهای باندی کاملا مشابهی را برای هر سه نوع کاج بررسی شده (الداریکا و دو کاج کله قندی و توپی) نشان داد. میزان پروتئین کل و محتوای کلروفیل a و b نمونه ها با استفاده از آزمون تجزیه واریانس هیچ گونه تفاوت معنی داری را نشان نداد. در صورتی که 11 صفت از ویژگی های مورفولوژیک اندازه گیری شده در کاج الدار بیش از دو کاج دیگر بوده است. این نتایج حاکی از نبودن اختلاف بیوشیمیایی بین کاج ها، علی رغم وجود تفاوت های بارز ساختاری و مورفولوژیک است.
    کلیدواژگان: کاج الدار، پروتئین کل، الکتروفورز، SDS، PAGE، فرم مورفولوژیک
  • هما محسنی کوچصفهانی، کاظم پریور، یاسر تهمتنی صفحه 143
    برای بررسی تاثیر دیازینون 1EC60% به عنوان حشره کشی از خانوادهٔ اورگانوفسفره ها بر اووژنز و ساختار تخمدان موش های بالغ نژاد Balb/C، ابتدا LD50 استاندارد به میزان B.W mg/kg 68 با تزریق درون صفاقی تعیین شد. از روغن زیتون به عنوان حلال استفاده شد. سپس دوز زیر حد کشندگی (B.W mg/kg 40)، به مدت یک هفته روزی یک بار به صورت درون صفاقی (IP) تزریق شد. پس از تشریح حیوانات، خون گیری از آن ها انجام و وزن تخمدان ها اندازه گیری شد و سپس تخمدان ها از لحاظ میکروسکوپی و ماکروسکوپی بررسی شدند. مقاطع سریال 5 میکرومتری از تخمدان ها تهیه شد و با روش هماتوکسیلین- ائوزین، رنگ آمیزی و استفاده شد. پس از بررسی مقاطع و نیز سنجش هورمونی و به دست آمدن داده ها، از لحاظ آماری تجزیه و تحلیل نموده و نشان داده شد که در گروه های تجربی تغییر معنی داری در وزن تخمدان و سطح FSH و LH سرم خون در مقایسه با گروه های کنترل صورت نگرفته است. اما در مورد تعداد فولیکول های بدوی، اولیه و در حال رشد، جسم زرد و سلول های آن و همین چنین قطر فولیکول های گراآف، اووسیت ها و هسته های آن ها، لایه تک و لایه گرانولوزا و همچنین قطر جسم زرد و سطح استروژن و پروژسترون سرم خون کاهش معنی دار و در مورد تعداد فولیکول های گراآف و آترتیک و نیز قطر تخمدان، افزایش معنی دار مشاهده شد. از همین روی، با توجه به مشاهدات مذکور می توان نتیجه گرفت که تیمار دیازینون به مدت 7 روز، می تواند بر بافت تخمدان و در نتیجه فرایند اووژنژ در موش تاثیرگذار باشد.
    کلیدواژگان: دیازینون، اووژنز، موش نژاد Balb، C
  • میترا هاتفی، صدیقه مهرابیان، اشرف سادات نوحی، رباب رفیعی طباطبایی صفحه 153
    زنبورهای عسل کارگر1 پروپولیس (بره موم) را از بخش های در حال رشد درختان و جوانه ها جمع آوری می کنند. زنبورها، شیره های گیاهی را روی پاهای عقبی خود متراکم و تا کندو حمل می کنند. سپس آن را با موم و سایر ترشحات غدد شکمی زنبور مخلوط کرده و به صورت ماده چسبنده ای در می آورند. یک نمونه معمولی پروپولیس دارای 50 نوع ماده مختلف است که در این میان رزین ها و صمغ های گیاهی (50%)، موم ها (30%)، اسانس های روغنی (10%) و بقیه گرده گل ها هستند. تاکنون حدود 180 ترکیب مختلف در پروپولیس یافت شده است. هدف از این تحقیق، تعیین اثرات ضد جهش زایی کرم های آرایشی دارای عصاره اتانولی پروپولیس (EEP) در برابر دو ماده جهش زای شناخته شده آزید سدیم (NaN3) و پرمنگنات پتاسیم (KMnO4) با استفاده از آزمون ایمز و میکروزوم است. در این آزمون از سویه های مختلف2 به نام های TA100 و TA97 استفاده شد که هر یک حامل یک جهش انتخابی در اپرون هیستیدین خود هستند. سویه های جهش یافته His- بر روی محیط کشت حاوی حداقل مواد معدنی و گلوکز در حضور مواد شیمیایی جهش زا مورد آزمایش کشت داده شدند. به این ترتیب فقط آن دسته از باکتری هایی که با جهش برگشتی، His+ شده بودند، قادر به رشد و تشکیل کلنی بودند. وجود ماده ی ضدجهش (عصاره اتانولی پروپولیس) در کنار ماده ی جهش زا، میزان جهش برگشتی را کاهش داده که با استفاده از فرمول می توان درصد ممانعت از جهش را محاسبه کرد. علاوه بر این وجود اختلاف معنی دار بین متوسط تعداد کلنی های برگشتی در هر پلیت در ارتباط با ماده ی جهش زا، با نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شد. به طور کلی، یافته های حاصل از آزمون های ضد جهش زایی در in vitro نشان داد که عصاره اتانولی پروپولیس در غلظت های 1/0 تا 4 درصد می تواند اثرات جهش زایی این مواد شیمیایی را در یک وضعیت دوز- پاسخ خنثی کند. نتایج به دست آمده از آزمون میکروزوم (S9)، همچنین توانایی بالقوه پروپولیس را در بازدارندگی از جهش و در نتیجه سرطان نشان می دهد. بنابراین این ماده می تواند در فرمولاسیون کرم های آرایشی به دلایل فوق به کار گرفته شود.
    کلیدواژگان: آزمون ایمز، بره موم، ضد جهش زایی، میکروزوم، KMnO4، NaN3
|
  • Page 89
    The extent of area is about 3571 hectars. It is part of Hezarmasjed in north- western Kalat. The average maximum temperture is 20.8 in August and the minimum temperture is -9 in January. A floristic study was done for the area plants and then biological forms and plant chorotypes were identified. In this research, 65 families, 282 genera and 404 species were identified, The largest plant family is Asteraceae with 52 genera and 82 species and the largest genera is Astragalus of Papilionaceae with 19 species. Chief biological forms are: Hemicryptophytes, Therophytes and Cryptophytes. Most of the species (54.45%) belong to Irano -Turanian region.
  • Page 107
    The Caspian sea as a unique habitat has accommodated Rutilus frisii kutum for as long as the course of history but has undergone extreme ecological & managerial disturbances over the recent centuries which has in turn, borought about dire consequences including the formation of a potentially fragile ecosystem. In fact, various researches undertaken on this issue has shown that the specter of such ominous changes in ecosystem and the living resources of the Caspian Sea loom near. The present study aims at investigating the sexual and biological aspects of fish &their sex organs in Rutilus f. Kutum along the southern coasts of the Caspian Sea. To this end, the fish and gonad samples of Rutilus f. kutum migrating to rivers & estuaries were collected & analyzed through sampling procedures based on fish gonad. Upon treating the samples with Bouin & the related preparations, (I.e. extraction of water, making from the sample them transparent, molding & doing them based on H&E method),, whereas Peterson correlation coefficient was applied for toxic variables. The results of the analysis shows that 45 percent of sampled fish with an average length of (349 58) mm weighing 564 334) were male and 54.4 were Females. The sexual maturity rate, as specified by the six stages analysis me Thad of Johnson’s (Johnson’s, 1970) in dictated the position of female in the stages: IV & V during March, April & June. 32% of female fish were in stage V & %68 in stage IV in March whereas the percentages of female fish in April was %87 in the stage V followed by %94 in the stage V during June.
  • Page 121
    Maize seedlings were treated with various concentrations of copper (25-100 µM) without EDTA and with EDTA for 120 hours. A sever and progressive decrease of root length and dry weight and an increase in K+ leakage with increasing Cu in nutrient solution was observed in the treated plants with Cu without EDTA. The roots accumulated significantly higher amounts of Cu than the shoot. With increasing Cu concentrations, amounts of Ca, Mg, K and Fe decreased in roots and in shoot. Application of EDTA with Cu caused increased dry weight and root length but decreased K+ leakage into nutrient solution. Application of EDTA increased Cu accumulation in roots but decreased it in shoot and caused a different effect on other minerals contents. Overall, EDTA could reduce copper toxicity in Maize seedlings.
  • Page 133
    In order to consideration and distinguishing of Mondell pine species (Pinus eldarica) and its two natural generated morphotypes, needles samples were collected from three years old seedlings in similar conditions and then extracted. Protein band patterns of the samples were studied and compared using electrophoresis method on polyacrylamide gel in the SDS-PAGE system. 12 morphological traits related to seedlings and mature individuals of the three pines, compared with each other. The amount of total protein also obtained using Bradford procedure and content of chlorophyll a and b measured by spectrophotometer with Harborne method. One dimensional electrophoresis of proteins showed perfectly similar isozyme patterns for each type (i.e. Mondell pine, Ball-shaped and Conical-shaped pines). Furthermore the amount of total protein and chlorophyll a and b contents of samples did not showed significant difference using ANOVA test. But 11 features of morphological measured traits were more in Mondell pine than the new generated pines. These results indicate the nonexistence of biochemical differences among these pines in spite of obvious structural and morphological differences.
  • Page 143
    Diazinon is a contact organophosphorous pesticide which has a wide range of insecticidal application. In this study the effects of diazinon 60% EC (Emulsifiable concentrate) on oogenesis and ovary structure of mature and immature Balb/C mice were assessed. Olive oil was used as solvent. The lethal dose (LD50) was estimated as 68 mg/kgB.W. Mice were divided into three groups: control, sham and experimental. In experimental groups of mature (>50 days old) and immature (~30 days old), 40 mg/kgB.W of diazinon 60% EC were injected intraperitoneally once a day for 7 days. In sham groups, the same amount of olive oil were injected once a day for 7 days. 8 days after the first injection in mature mice and three weeks after the first injection in immature mice, the animals were sacrificed and ovaries were removed and studied macroscopically and microscopically. 5 micrometer serial sections of ovary were made and stained with Hematoxylin and Eosin. Then, results were analyzed statistically. In the experimental groups of mature and immature mice, no significant alteration in the weight of ovary and blood level of FSH and LH were observed when compared with control groups. Significant decreases (P<0.05 & P < 0.01 & P < 0.001) in the body weight, the number of primordial, primary and growing follicles, corpus luteum and its cells and the diameter of the Graffian follicles and their oocytes and nuclei, theca and granulosa layers and also the diameter of the corpus luteum and the blood levels of estrogen and progestin were observed respectively when compared with control groups. Also, significant increases (P<0.05 & P < 0.01 & P < 0.001) in the number of Graffian and atretic follicles and the diameter of ovaries were observed respectively when compared with control groups.
  • Page 153
    Propolis or bee-glue is a natural sticky material gathered in the hives by worker honey bees (Apis mellifera L., Apidae) from the growing parts of trees and shrubs (e.g., leaf buds, trunk wounds). Typical propolis has approximately 50 constituents, primarily resins and vegetable balsams (50%), waxes (30%), essential oils (10%), and pollen. At least, 180 different compounds have been identified so far in propolis. The aim of this study is to examaine antimutagenesis effects of cosmetic creams containing ethanolic extract of propolis (EEP) against two mutagenic substances named sodium azide (NaN3) and potassium permanganate (KMnO4) by Ames test and microsome. In this test, various strains of Salmonella typhymurium TA100 and TA97 were used each having selective mutation in their operon histidine. Mutant strains (His-) were grown on culture media containing minimum salt and glucose in the presence of mutagen substances above. So, only those bacteria that reversed by mutation (His+) could grow and form colonies on culture media. If antimutagen (EEP) and mutagen substances are gathered, the rate of reversed mutation is reduced and the percentage of mutation inhibition can be calculated by means of the formula. In addition, the significant difference between the average of revertants per plate of the sample in relation to the mutagens was assessed by using statistical software SPSS and interpreted by one-way variant statistical test. Finally the results of in vitro antimutagenicity tests revealed that propolis in 0.1-4% concentrations could inhibit mutagenicity of two mutagens mentioned above in a dose-dependent manner. Also the results of microsomal assay (S9) revealed that propolis has a very high potential for inhibition of mutation and cancer. For these reason, ethanolic extract of propolis in defined concentrations can be used in cream formulation due to these reason